Tarihçe

ANTBİRLİK KURULUŞ HİKAYESİ

Tarıma gönül vermiş kent önderlerinin bir araya gelip aldıkları radikal kararla 64 yıl önce kurulan ANTBİRLİK; Antalya tarımının amiral gemisi oldu. İlklere imza attı. Sosyal hizmetleriyle çığır açtı.

ANTBİRLİK Dergimizin 2’nci sayısında; Antalya tarımının kalkınmasında başrolü ve kentteki çiftçi yapılanmasının organizatörlüğünü üstlenen Antbirlik’in doğuşunu ele aldık. Kurulduğu tarihinden günümüze kadar esen Antbirlik rüzgârını, 1952 yılında tarıma gönül vermiş birkaç işadamının attığı adımlar, bugünkü kurumunun temelini oluşturur. Ana ilkesi pamuk ve narenciye olan Antbirlik, 64 yıldır piyasa bilgisini arttırarak ticari ufkunu genişletmiş ve gelecekteki gelişmeleri sezerek yeni atılımlar yapma noktasındadır. 21. Yüzyıla da yeni bir vizyonla giren Antbirlik kurumunun hedefi; ortaklarıyla birlikte teknoloji ve marka gücünü artırarak yaptığı her işte liderlik iddiasını sürdürmek, rekabet gücü olan işlerde yoğunlaşıp sağlıklı büyümektir…

Antalya’nın ovaları 1950 yıllarında Devlet Su İşleri’nin (DSİ) tarım da kalkınma politikasıyla hayata geçirdiği projeleriyle suyla buluşunca bölgede başta pamuk olmak üzere tarım şaha kalktı. Her geçen yıl ilmik, ilmik ovalara örülen DSİ kanallarıyla (sulama kanalları) Antalya’nın bereketli toprakları suyla buluşturuldu. Ekin ekili çorak arazilerinde başta pamuk olmak üzere yaş sebze, narenciye gibi birçok tarımsal faaliyetler hız kazandı ve tarım çeşitliliği arttı. Pamuk, çiftçinin en çok ekip-biçtiği tarım ürünü olunca ve diğer tarım ürünlerinde yaşanan olumlu gelişmeler üzerine kentin önde gelenleri, üretilen pamuk-sebze ve meyve gibi ürününü daha yüksek kar oranlarında satmak, dış piyasa şartlarıyla rekabet edebilecek güce ulaşmak için, bir yapıya ihtiyaç duydu. Bunun içinde çiftçiyi, tarım kooperatifleri çatısı altında toplama kararı alındı. Bu radikal karara dönemin vekilleri, siyasetçileri ve yöneticileri de tam destek verince, Antalya tarımın başkenti olma yolunda hızla büyüdü.

KOOPERATİFLER

Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri; ülke tarımında büyük öneme sahip işletmeler olup ve bu kooperatifler ile birliklerin gelir düzeyi düşük, sermayeleri yetersiz çiftçilerin bir araya gelip oluşturduğu-bütünleşmeden kaynaklı ekonomik güç kazandıkları kurumlardır. Emeğe bağlı birleşmelerdir. Bu çatılar altında çiftçi sorunlarını birlikte çözme, ekonomik faaliyetleri maliyet fiyatına ve en kaliteli şekilde yapmak için işbirliği yapılmaktadır. Devlet yardımı olmadan, adil ilkelerle üretim, pazarlama, zararlardan korunma gibi amaçlarla kişilerin gönüllü birleşmesiyle kurulmuşlardır. Kooperatif ortakları, kooperatif işletmenin hem müşterisi hem de sahibidirler. Bu nedenle ortak-müşteri-patron kimliği kooperatif sayesinde aynı kişilerde toplanır. Ve kooperatiflerin bulunduğu bölgelerde çiftçinin geliri yükselir.

TARIMDA REFORM

Antalya’da tarıma gönül vermiş fedakar işadamlarının reform niteliğindeki kararların ilk adımı 24 Mayıs 1952 yılında; 156 sayılı Antalya Pamuk ve Narenciye Tarım Satış Kooperatifi’nin kurulmasıyla atıldı. Ardından 27 Mayıs 1952 tarihinde 158 sayılı Manavgat Pamuk ve Narenciye Satış Kooperatifi, 30 Mayıs 1952’de 160 sayılı Serik Pamuk ve Narenciye Satış Kooperatifi, 9 Haziran 1952 tarihinde 157 sayılı Finike Pamuk ve Narenciye Satış Kooperatifi hayata geçirildi. Aynı dönemde 159 sayılı Alanya Pamuk, Narenciye ve Muz Tarım Satış Kooperatifleri kuruldu.

GÜÇ BİRLİĞİ

Antalyalı çiftçiyi ‘ağa’ ile ‘tüccar’ zihniyetinden kurtaran ve çiftçiler arasında güç birliğini sağlayan kooperatifleşme adımları, üst birlik oluşturup ülke tarımında söz sahibi olmak için bir işaret oldu. Çiftçiler kooperatiflere ortak yapıldı. Kurulan 5 kooperatifin yönetim kurul üyeleri ve başkanları tarıma gönül vermiş bölgenin kültürlü, saygın isimlerinden oluşturuldu. Çiftçi birleşmesi kooperatiflerle sınırlı kalmadı, üst birlik için hazırlıklar, çalışmalar, görüşmeler yapılarak hedef büyütüldü.

ANTALYA TARIMINDA MİLAT

1952 yılında atılan emin adımlar, alınan radikal kararlar ile Antalya tarımını ve çiftçi için bir milat oldu. 28 Temmuz 1952 tarihinde Antalya Kooperatifinden Hatem Adamer, Finike Kooperatifinden Veli Şekerci, Manavgat Kooperatifinden Dr. Asım Okur ile Hüseyin Öz, Alanya Kooperatifinden Fuat Salur-Zihni Açıkalın ve Serik Kooperatifinden Mahmut Konuk’un bir araya gelmesiyle Antalya Pamuk Narenciye ve Muz Tarım Satış Kooperatifleri Birliği (Antbirlik) resmen hayata geçti.

ÇİFTÇİNİN TEK KAPISI

Antalya’da ki kooperatifleşme çabaları ile binlerce çiftçi Antbirlik çatısı altındaki kooperatiflere üye olarak birliğe ortak oldu. Çiftçinin ekim öncesi, hasat sonun her türlü tarım ve zirai ihtiyaçları ortağı olduğu birlik tarafından ucuz ve vadeli olarak temin edildi. Ürünleri daha karlı şartlarda pazarladı. Güven, itibar ve gücüyle giderek büyüyen Antbirlik bölge çiftçisinin tek kapısı olurken, ortak sayısı ve üretim kapasitesi ile ülkenin en önemli çiftçi kuruluşları arasında yer aldı. Kente ekonomik katkı sağlayan birlik işgücü ve imkanları ile şehrin lokomotif kurumu oldu.

İLK BAŞKAN

Büyük bir heyecanla oluşturulan Antbirlik Yönetim Kurulu Başkanlığı koltuğuna Dr. Asım Okur seçildi. Okur, Antbirlik tarihinin ilk yönetim kurulu başkanı unvanına erişirken, yönetim kurulu üyeleri olarak Hatem Atamer, Mahmut Konuk ve Zihni Açıkalın birliğin ilk yönetim kurulu üyeleri, Hüseyin Öz ve Fuat Salur’da birliğin ilk denetim kurulu üyeleri olma onuruna erişti.

KOOPERATİFLEŞMEYE DEVAM

Amaçlanan hedefe ulaşan Antbirlik yönetimin teşvikleriyle 1967 yılında 278 sayılı Kumluca Pamuk ve Narenciye Tarım Satış Kooperatifi kurulup birliğe dahil edilerek birliğe bağlı kooperatif sayısını 6’ya çıkardı. 1968 yılında 159 sayılı Alanya Pamuk, Narenciye ve Muz Tarım Satış Kooperatifi iştigal konumunun değişmesi nedeniyle tasfiye edildi. Birliğe bağlı kooperatif sayısı tekrar 5’e düşerken, Antalya Pamuk Tarım Satış Kooperatifleri Birliği olarak isim değişikliğine gidildi. Ancak kısa adı Antbirlik olarak kaldı. Hızla büyüyen ve çiftçi ortak sayısı artan birlik bünyesine, 1974 yılında kurulan 754 sayılı Yeniköy Pamuk Tarım Satış Kooperatifi ile 1977 yılında da kurulan 762 sayılı Kınık Pamuk Tarım Satış Kooperatifi katılınca birliğe bağlı kooperatif sayısı 7’ye çıktı.

AMİRAL GEMİ

Topçular’da basit çır-çır tezgahı ile faaliyete başlayıp sürekli büyüme kaydederek kent ekonomisinin ve kent tarımının amiral gemisi olan Antbirlik, 1992 yıllarında bölgedeki pamuk tarımının azalması nedeniyle Kumluca ve Finike Kooperatifleri kapatarak ortaklarını Kınık ve Yeniköy kooperatiflerine aktardı. Bünyesinde 5 kooperatif ile yoluna devem eden Antbirlik, 1993 yılında iştigal konusu Narenciye olan Antalyabirlik ile birleşip büyümeyi sürdürdü.

TARİHİ AN

Kasım 1957 yılında çekilen bu tarihi fotoğrafta; 1-Başbakan (başvekil) Adnan Menderes, 2-Antalya Milletvekili (mebusu) Kenan Akmanlar, 3-Reisi Cumhur (Cumhurbaşkanı) Celal Bayar, 4-Antalya Valisi Nurettin Aynuksa, 5- Antalya Milletvekili (mebus) Atilla V. Konuk, 6- Antbirlik Yönetim Kurulu Başkanı Cihat Kadıgil yer alırken bu an ölümsüzleşerek Antbirlik tarihindeki yerini aldı.